دیابت

دیابت اختلالی است که انسولین (که به آزادسازی انرژی در غذاها کمک میکند ) به طور ناقص توسط غده لوزالمعده تولید شده یا آن که عملکرد آن دچار اختلال شود.

انسولین برای جذب قند از خون و انتقال آن به درون سلول ها، مورد نیاز بدن انسان است. اگر قند در گردش خون بالا برود، سلولهای بدن (کبد) بایستی آن را بصورت چربی ذخیره نمایند. گلوکز سوخت اصلی بدن است و وقتی نمی‌توان از آن استفاده کرد، میزان آن در گردش خون بالا می رود و در ادرار یافت می‌شود.

لازم به ذکر است که دیابت واگیردار و قابل انتقال نیست .

دونوع دیابت داریم:

دیابت نوع اول: در سنین کودکی آغاز می‌شود و وابسته به انسولین است. این نوع دیابت نیاز به تامین انسولین از خارج از بدن دارد (در بدن به حد کافی تولید نمی‌شود)، تا آنکه اجازه دهد قند به داخل سلولها انتقال یابد و وقتی انسولین خارجی به بدن تزریق می‌شود، علائم دیابت به آرامی از بین می رود.

دیابت نوع دوم: در سنین بزگسالی دیده می‌شود و وابسته به انسولین نمی‌باشد. در این نوع دیابت افزایش وزن در بیمار مشاهده می‌شود. این افراد نیازمند انسولین خارجی برای کمک به ورود قند به داخل سلول نیستند و از طرفی اگر سطح انسولین در بدن آنها پایین است، کاهش قند در سلولها بطور فیزیولوژیک و طبیعی موجب افزایش تولید قند و به دنبال آن افزایش سطح سرمی قند در گردش خون می‌شود.

به همین علت قند اضافی بدن در ادرار یافت می‌شود که به همراه آن، آب بدن به مقدار زیادی دفع و کمبود آب در بدن روی می دهد. بدن بطور مداوم تعادل قند و انسولین را انجام می دهد. بالا رفتن انسولین به تنهایی، بدون تغییر در مقدار خون، سبب کاهش قند شده و در این حالت شوک انسولین اتفاق می افتد. بالا رفتن مقدار قند خون بدون تغییر در سطح انسولین، سبب افزایش مقدار قند خون و احتمال بروز بیماری کمای دیابتی می‌شود.

کاهش قندخون ( هیپوگلیسمی ): کاهش بیش از حد قندخون، هیپوگلیسمی نامیده می‌شود. این اختلال مربوط به واکنش انسولین در بدن است. این وضعیت می‌تواند به دنبال افزایش سطح انسولین در گردش خون، کم بودن مقدار قند در رژیم غذایی در طول مدت، انجام ورزشهای شدید، مصرف الکل و یا ترکیبی از این عوامل ایجاد شود. علائم بالینی زیر در هیپوگلیسمی، به عنوان اورزانس دیابت، نیاز به مراقبتهای اولیه دارند: شروع یکباره و ناگهانی ، عصبانیت ، عدم تمرکز ، رنگ پریدگی ، گیجی و عدم درک زمان مکان ، گرسنگی شدید ، لرزش انگشتان و عدم تعادل عمومی‌بدن، از بین رفتن هوشیاری.

افزایش قندخون ( هیپرگلیسمی ): هیپرگلسمی‌که بعنوان کمای دیابتی شناخته شده است، برخلاف هیپوگلسمی، زمانی اتفاق می افتد که بدن دچار افزایش قند خون می‌شود. این وضعیت بالینی ممکن است به دنبال نارسایی در تولید یا عملکرد انسولین، افزایش مصرف قند عدم فعالیتهای بدنی مناسب ،بیماری و ناخوشی ، استرس و یا ترکیبی از این حالات ، روی دهد.موارد زیر به عنوان علائم و نشانه‌های کمای دیابتی و هیپرگلسمی‌شناخته شده اند و از اورژانسهای دیابت به شمار می روند که نیاز به مراقبت های اولیه دارند: شروع کند ، پوست قرمز، تشنگی شدید، استفراغ، تکرار ادرار به دفعات، بوی دهان با طعم میوه گندیده، و در نهایت از دست دادن هوشیاری

اقدامات اولیه:

1-اگر فرد مبتلا هوشیار است و به شما گفته است که قندخونش پایین افتاده به او خوردنی یا نوشیدنی بدهید. بعد از آن بایستی ظرف مدت 10 دقیقه حالش بهبودی چشمگیری پیدا کند در غیراینصورت با پزشک تماس بگیرید.

2-اگر فرد مبتلا به شما گفته که قندخونش بالا رفته است (مثلا احساس خشکی در دهان می‌کند ) فورا از پزشک کمک بگیرید. چنین فردی نیاز فوری به انسولین دارد. اگر با خود انسولین دارد کمک کنید تا انسولین تزریق شود . اگر هوشیار است و قدرت بلع دارد مقداری مایعات بدون افزودن قند یا شکر به او بدهید تا بعد دچار کم آبی نشود.

3- اگر فرد مبتلا بیهوش است ، با مرکز اورژانس تماس بگیرید .

4- اگر فرد مبتلا هوشیار است ولی درست نمی داند که قندخونش بالا رفته یا پایین آمده است ، تا زمانی که کمک پزشکی دریافت کند، به او خوردنی یا نوشیدنی شیرین بخورانید. اگر مشکل پاین افتادن قند باشد، حال بیمار به سرعت بهبود می یابد. اگر هم مشکل بالا رفتن قندخون باشد ، این قند اضافی تاثیر چندانی برحال بیمار نخواهد داشت.

معاونت آموزش و پژوهش جمعیت هلال احمر استان گیلان